Vitamin D çatışmazlığı nədir?

Sinir sistemi, əzələlərin işləməsi və immunitetin qorunmasında əhəmiyyətli bir rolu var. Bədəndə lazım olan miqdarı üç yolla ala bilərsiniz. Bu yollardan birincisi dərinin özünün istehsal etməsidir.  Digəri pəhriz, sonuncusu isə vitamin əlavəsidir. Günəş işığına məruz qaldıqdan sonra D vitamini dəridə təbii şəkildə sintez olunur. Lakin günəş işığına həddindən artıq məruz qalmaq dərinin qocalmasına və xərçəngə səbəb ola biləcəyi üçün insanların çoxu digər mənbələrə üstünlük verirlər.

Bədənin D vitaminə ehtiyacı yaşa görə dəyişir. Alınacaq miqdar yaşla artır. Bədəndə vitamin səviyyəsi çox aşağı olduqda, sümüklər incə, kövrək və ya qüsurlu olur. D vitamini çatışmazlığı cəmiyyətdə geniş yayılmış bir xəstəlikdir. Bununla birlikdə diqqətli olmaq və həddindən artıq vitaminlərdən qaçınmaq da vacibdir, çünki çox miqdarda D vitamini əlavə fayda vermir. Əksinə fərqli sağlamlıq problemlərinə səbəb olur.

D vitamini çatışmazlığının əlamətləri hansılardır?

Bəzi insanlarda D vitamini çatışmazlığı olsa da, heç bir simptom yoxdur. Çatışmazlıq bəzən yorğunluq, ümumi bədən ağrısı kimi bəzi əlamətlərə səbəb olur. Şiddətli çatışmazlıqlar sümük ağrısı və güc itkisi ilə nəticələnir, gəzməkdə çətinlik yaradır. Bundan əlavə, immunitet sisteminin işləməməsi nəticəsində infeksiyanın tezliyi artır. Əllərdə və ayaq biləklərində, çiyin oynaqlarında və barmaqlarda ağrı, dəyişkən əhval, depressiya, yuxusuzluq, baş ağrısı, saç tökülməsi kimi simptomlar da ola bilər.

Yetkinlərdə uzun müddətli D vitamini çatışmazlığı; sümük rezorbsiyası, sümük quruluşunun pozulması, əzələ zəifliyi və yıxılma riskində artma yaradır. Uşaqlarda isə raxitə səbəb olur. Raxit, tez-tez həddindən artıq və uzun müddət davam edən D vitamini çatışmazlığı səbəbindən uşaqlarda sümüklərin yumşaldılması və zəifləməsi kimi təsvir olunur. Yetkinlərdə xəstəliyin forması osteomalasiya adlanır və sümüklərdə sınıq ilə xarakterizə olunur.

Vitamin D çatışmazlığına səbəbləri nədir?

D vitamini çatışmazlığı bir çox səbəbə görə baş verə bilər. Bu səbəblərdən bəzilərinə aşağıdakılar daxildir:

Kifayət qədər günəş işığı almamaq D vitamini çatışmazlığının səbəbi ola bilər. Belə ki günəş işığına birbaşa məruz qalmış dəridə ehtiyac olan vitamin təin ola bilər. İnsanların çoxu gün ərzində  kifayət qədər günəş işığı almır, çünki çox vaxt qapalı keçirir. Xüsusilə qışda günəşdən alınacaq D vitamininin nisbəti xeyli azalır.

D vitamini əlavəsi olaraq istifadə edilməməsi, çatışmazlığın başqa bir səbəbidir, çünki bədənin ehtiyaclarını yalnız pəhriz qidası ilə qarşılamaq çox çətindir.

Hamiləlik və piylənmə kimi səbəblərdən bədəndə artan ehtiyac D vitamini çatışmazlığına səbəb ola bilər.

Vitamin D çatışmazlığını müalicə üsulları hansılardır?

Müalicə enjeksiyon və ya D vitamini qəbulu ilə ola bilər. Ən uyğun müalicə seçimi və dozası həkiminiz tərəfindən vəziyyətinizə, yaşınıza və çatışmazlığın şiddətinə görə təyin olunur. Enjeksiyon, hər gün dərman qəbul etməyi sevməyən və ya unutmadığı şəxslər üçün daha uyğun bir seçim ola bilər. Bir doza dərman inyeksiya 6 aylıq tələbi ödəyə bilər. Ağız müalicəsində dərman müntəzəm olaraq uzun müddət, gündəlik, həftəlik və ya aylıq qəbul edilməlidir.

D vitamini əlavələrinin yağ tərkibli bir yeməklə qəbul edilməsi tövsiyə olunur. Tədqiqatlara görə, tərkibində yağ olan bir yemək qəbul edilərkən, boş bir mədəyə nisbətən ortalama 32% daha çox udma olduğu bildirilir. Çatışmazlığı müalicə etmək üçün lazım olan D vitamininin miqdarı çatışmazlığın şiddətindən və fərdi sağlamlıq risklərindən asılı olaraq dəyişir.